Fiscaal partnerschap heeft als grootste voordeel dat je in de aangifte inkomstenbelasting bepaalde inkomsten en aftrekposten vrij aan elkaar kunt toerekenen (in zelf te kiezen verhoudingen). Het grootste nadeel van fiscaal partnerschap? Een hoger drempelbedrag voor persoonlijke aftrekposten.
Hieronder ga ik uitgebreider in op de voor- en nadelen van het zijn van fiscale partners en hoe je de beste verdeling kunt vinden. Maar eerst: wanneer ben je fiscaal partners?
Wanneer fiscaal partners?
In principe heb je geen keuze in het zijn van fiscale partners. Je voldoet aan de voorwaarden of niet. Wat zijn deze voorwaarden?
1. Gehuwden / geregistreerde partners
Ben je getrouwd of hebben jullie een geregistreerd partnerschap? Dan zijn jullie fiscale partners.
Vanaf wanneer? Vanaf het moment dat je trouwt of het partnerschap aangaat zijn jullie fiscale partners, maar stonden jullie al eerder op hetzelfde adres ingeschreven in dat jaar, dan geldt die datum.
Let op: voor de toeslagen gelden andere regels voor de startdatum!
2. Samenwonen EN….
Samenwonenden kunnen ook fiscaal partners zijn. Samenwonen houdt in dat jullie op hetzelfde adres in de Basisregistratie Personen (BRP, vroeger de GBA) staan ingeschreven. Dit is de basisvoorwaarde om als samenwonenden fiscale partners te kunnen zijn.
Indien je op hetzelfde adres staan ingeschreven, zijn jullie nog geen fiscale partners! Je moet ook aan één van de volgende voorwaarden voldoen:
- jullie hebben een notariële samenlevingsovereenkomst; of
- jullie hebben samen een kind / de ene partner heeft het kind van de ander erkend / een kind van (één van) jullie staat ook bij jullie inschreven; of
- één van jullie heeft de ander aangemerkt als pensioenpartner bij een pensioenfonds; of
- jullie zijn samen eigenaar van de woning waar jullie wonen.
Voldoen jullie (naast het samenwonen) aan één van deze voorwaarden, dan zijn jullie fiscale partners.
Ouder – kind (extra regels)
De bovenstaande voorwaarden zorgen ervoor dat je ook fiscaal partner kunt zijn met je kind of ouder, namelijk als jullie samenwonen en aan één van de andere voorwaarden voldoen. Wel gelden hiervoor extra regels.
In een ouder-kind verhouding kan alleen sprake zijn van fiscaal partnerschap als de betrokken personen op 31 december van het voorgaande jaar 27 jaar of ouder waren. Daarnaast, alleen als de ouder of het kind geen andere fiscale partner heeft (dus niet als je ouders getrouwd zijn).
Samenwonen zonder ‘liefdesrelatie’
Je kunt fiscale partners zijn met iemand die niet je ‘levenspartner’ is. Koop jij een huis samen met een vriend en gaan jullie daarin samenwonen? Dan zijn jullie fiscale partners.
Als jullie samenwonen met een kind van één van de twee, zijn jullie in principe ook fiscale partners. De situatie kan anders zijn als je een deel van een huis verhuurd. Zie het voorbeeld hieronder.
Bijvoorbeeld: jij woont samen met een vriendin en haar kind (iedereen is op hetzelfde adres ingeschreven), dan zouden jullie op basis van de geldende voorwaarden fiscale partners zijn. Maar als jij een deel van jouw koop- of huurhuis op zakelijke gronden verhuurd aan deze vriendin, zijn jullie geen fiscale partners. Er moet dan wel een schriftelijke huurovereenkomst zijn.
Geen fiscale partners, maar jullie willen dit wel?
Voldoen jullie niet aan bovenstaande voorwaarden? Dan zijn jullie geen fiscale partners. Wil je dit wel, dan is vaak de ‘makkelijkste’ manier het aanmelden van de ander als jouw pensioenpartner bij jouw pensioenfonds. Zorg ervoor dat je hiervan de gevolgen kent.
Later in het jaar fiscale partners -> kiezen voor het hele jaar
Jullie zijn fiscale partners vanaf het moment dat jullie aan de voorwaarden voldoen (let op: bij gehuwden/partners kan dat anders zijn, dat lees je hierboven onder 1).
Als je een gedeelte van het jaar fiscale partners bent, kun je er eventueel voor kiezen om het gehele jaar als fiscaal partners te worden behandeld. Dit kan voordelig zijn, omdat alleen dan de fiscale gevolgen voor partners van toepassing zijn.
Bijvoorbeeld: jullie wonen allebei nog ongehuwd bij je ouders en kopen samen een huis waar jullie op 16 juli samen in gaan wonen. Dan zijn jullie vanaf 16 juli fiscale partners. Als jullie willen, kunnen jullie er in de aangifte inkomstenbelasting voor kiezen het gehele jaar als fiscale partners te worden gezien.
In het jaar waarin je fiscale partners wordt, heb je dus eigenlijk nog een ‘keuze’ of je de fiscale gevolgen voor partners wel of niet wil toepassen. Vanaf het jaar daarna, zijn de gevolgen verplicht van toepassing.
Voordelen fiscaal partnerschap
De belangrijkste voordelen van fiscaal partnerschap zijn:
- bepaalde inkomsten en aftrekposten vrij verdelen
- (extra) heffingskortingen als één van de twee partners geen of een laag inkomen heeft
- hogere vrijstelling en vrij verdelen box 3
- gebruikmaken van de aanslaggrens
Hieronder ga ik verder op deze punten in.
Gemeenschappelijke inkomsten en aftrekposten vrij verdelen
Als fiscale partners kunnen jullie ‘gemeenschappelijke inkomsten’ toerekenen aan degene met het laagste inkomen (gevolg: lagere belasting) en ‘gezamenlijke aftrekposten’ aan degene met het hoogste inkomen (gevolg: aftrek tegen hogere belasting).
De meest voorkomende gezamenlijk inkomsten en aftrekposten zijn:
- eigen woning (het saldo eigenwoningforfait en de hypotheekrenteaftrek)
- zorgkosten
- studiekosten
- giften
Op de website van de belastingdienst vind je hele lijst.
Voorbeeld hypotheekrenteaftrek
Jullie hebben samen een koophuis waar jullie in wonen. Eén partner werkt niet, de ander heeft een inkomen van €50.000. Jullie eigenwoningforfait bedraagt €2.000 en jullie hypotheekrente €6.000. Per saldo een aftrekpost van €4.000.
Als jullie dit 50/50 zouden verdelen, zou de partner zonder inkomen niets aan de aftrekpost hebben (hij of zij heeft geen inkomen om de kosten vanaf te trekken). De persoon met het inkomen bespaart 37,07% inkomstenbelasting op €2.000 (de helft van €4.000). In totaal is het voordeel van de hypotheekrenteaftrek in deze situatie €742.
Doen jullie samen aangifte en rekenen jullie de eigen woning geheel toe aan de partner met het inkomen, is het voordeel 37,07% van €4.000 = €1.483.Een flink verschil dus.
Meer lezen over de hypotheekrenteaftrek?
Voorbeeld studiekosten
Een andere situatie die denkbaar is, is dat de ene partner studeert zonder inkomen en de andere partner werkt met een inkomen.
De studiekosten kunnen dan worden toebedeeld aan de partner met het inkomen, waardoor er een belastingvoordeel kan ontstaan. Let op dat de drempel door het fiscale partnerschap hoger wordt (zie hieronder bij nadelen).
Meer lezen over persoonlijke aftrekposten in de aangifte inkomstenbelasting?
Heffingskorting als één partner geen of een laag inkomen heeft
Als je geen of een laag inkomen hebt, heb je normaal gesproken geen recht op de (gehele) heffingskortingen.Heb je een fiscaal partner? Dan kun je daar wel recht op hebben (dit wordt uitbetaling heffingskortingen genoemd).
Voor mensen geboren na 1962 wordt dit stapsgewijs afgebouwd, omdat de overheid beide partners wil stimuleren om te werken. In 2019 is dit nog maximaal 26,6% van het gehele kortingsbedrag (20% in 2020, 13,5% in 2021). Vanaf 2023 bestaat dit niet meer.
Let op: heeft de ene partner geen inkomen en de andere wel, kan het lonen toch (gezamenlijk) aangifte doen voor de partner zonder inkomen. De belastingdienst zal misschien een brief sturen dat degene zonder inkomen geen aangifte hoeft te doen, maar het kan door de uitbetaling heffingskorting geld opleveren om dit wel te doen.
Box 3: hogere vrijstelling én vrij verdelen
Als fiscale partners hebben jullie recht op twee keer de box 3-vrijstelling. In plaats van €50.650 in 2022hebben jullie samen recht op €101.300.
Heeft de ene partner €100.000 en de andere €0, betalen jullie gezamenlijk geen vermogensbelasting.
Daarnaast kan het verdelen van box 3-vermogen ook een voordeel hebben. Dit omdat box 3 sinds 2017 verschillende belastingschijven heeft. Het verdelen van jullie vermogen kan voordelig zijn vanaf een gezamenlijk vermogen van iets meer dan €130.000. In principe is 50/50 verdelen meestal het voordeligst.
Rekenvoorbeeld verdeling box 3
Eén partner heeft een box 3-vermogen van €58.000 en de andere €120.000.
In box 3 wordt het vermogen boven €50.651 (in 2022, na de vrijstelling van €50.650) belast in een hogere belastingschijf. Voor de persoon met €120.000 (na vrijstelling nog iets minder dan €70.000) wordt een deel dus belast in de hogere belastingschijf.
Hierdoor is het beter om een deel van het vermogen toe te rekenen aan de partner met het lagere vermogen, want dan wordt het belast in een lagere belastingschijf.
Aanslaggrens
De belastingdienst hanteert een zogenaamde aanslaggrens. Dit houdt in dat er geen belastingaanslag wordt opgelegd als het te betalen bedrag €48 of minder is. Het is daarom voordelig een verdeling toe te passen waarbij één partner precies €48 zou moeten betalen.
Nadelen fiscaal partnerschap
Het fiscale partnerschap kan ook nadelen hebben:
- hogere drempels voor persoonlijke aftrekposten. Voor de meeste persoonlijke aftrekposten geldt een drempel. Deze wordt verdubbeld in het geval van fiscale partners
- allebei een koophuis waarin jullie afwisselend wonen. Als fiscale partners zijnde mag je maar van één huis hypotheekrente aftrekken. Soms is het daarom voordeliger om allebei ingeschreven te staan op het adres van je eigen huis, zodat je geen fiscale partners bent (dat werkt alleen als je niet getrouwd/geregistreerd partners bent).
Hoe vind je de beste verdeling?
Als je twijfelt wat de meest voordelige verdeling is, kun je spelen met de verschillende posten in de aangifte.
Bijvoorbeeld: je weet niet zeker of het voordeliger is om het hele jaar partners te zijn. Vul de aangifte eerst in voor het hele jaar partners en vervolgens voor een deel van het jaar partner en vergelijk de uitkomst.
Een ander handigheidje is de rekenhulp van de belastingdienst.
Rekenhulp belastingdienst
Als je de aangifte inkomstenbelasting zelf doet, kun je bij de vraag ‘Wilt u samen aangifte doen?’ ‘ja’ aanklikken en dan verschijnt er een rekenhulp. Je kunt dan door te schuiven met de verschillende posten berekenen welke verdeling voor jullie het voordeligst is.
Tip: wil je weten hoe hoog het voordeel van jullie fiscaal partnerschap is (zodat jullie dat bedrag weer onderling kunnen verdelen bijvoorbeeld)? Vul dan eerst jullie aangiften in met ieder zijn of haar eigen inkomen en aftrekposten en maak dan de meest voordelige verdeling.
