Jeśli inwestujesz w kryptowaluty lub prowadzisz działalność w tej branży, możliwe, że spotkałeś się lub spotkasz z blokadą przelewu czy rachunku bankowego. Wynika to ze stosowania przez banki procedur AML, które mają zapobiegać przestępstwom, w tym praniu pieniędzy, a także chronić klientów przed oszustwami. Okazuje się jednak, że procedury te niekiedy prowadzą do nakładania blokad na osoby uczciwe. Dlaczego tak się dzieje i co można zrobić w takiej sytuacji?
Problemy na linii banki – kryptowaluty
Klienci, którzy mają rachunki w bankach i inwestują w kryptowaluty, czasem spotykają się z problemami takimi jak:
- zatrzymany przelew,
- blokada rachunku,
- deklaracja o niekorzystaniu z kryptowalut,
- odmowa założenia konta,
- wypowiedzenie rachunku.
Blokady nakładane na transakcje i rachunki
Najczęściej blokada rachunku spotyka firmy, kantory kryptowalutowe, ale też osoby, które handlują p2p np. na Binance. Wynika to ze specyfiki tego rynku – kupujesz kryptowaluty bezpośrednio od innych osób, podobnie jak na platformie sprzedażowej.
Możesz więc nieświadomie wziąć udział w transakcji powiązanej z oszustwem. W jaki sposób?
- wymieniasz waluty FIAT na kryptowaluty,
- ktoś kupuje od Ciebie kryptowalutę,
- ta sama osoba inwestuje swoje waluty wirtualne w platformę inwestycyjną, która jest scamem – nie może wypłacić środków, więc zgłasza sprawę,
- powstaje powiązanie między Twoim kontem a kontem osoby poszkodowanej przez oszusta.
Blokada związana jest zatem z podejrzeniem wykorzystywania rachunku do celów przestępczych lub wystąpienia nieprawidłowości.
Bank może zdecydować o blokadzie samodzielnie – stanowi ona wtedy krótkoterminowy mechanizm zabezpieczający. W czasie, gdy jest aktywna, sprawa zostaje skierowana do odpowiednich organów: prokuratora, komornika, sądu, Krajowej Administracji Skarbowej, Urzędu Skarbowego, ZUS-u bądź Izby Celnej.
Co zrobić, jeśli bank zablokuje przelew?
- Gdy otrzymasz informację o zablokowanej transakcji, skontaktuj się z bankiem – najlepiej telefonicznie lub osobiście w oddziale.
- Pracownik zweryfikuje Twoją tożsamość, a także zapyta, czy to na pewno Ty zlecałeś operację, czy ją potwierdzasz oraz czy jesteś świadomy ryzyka związanego z handlem kryptowalutami.
- Mogą się przydać potwierdzenia wpłat, wypłat oraz innych transakcji wykonanych na platformie handlowej i pomiędzy różnymi platformami, jeśli takie przeprowadzałeś.
Co zrobić, gdy bank zablokuje konto?
- Jeśli wziąłeś udział w podejrzanej transakcji, bank może zablokować Twój rachunek na 72 godziny. W tym czasie przekazuje informacje do prokuratora, a ten powinien wydać odpowiednie postanowienie.
- Gdy bank i prokurator nie dotrzymują terminów, możesz wysłać do banku dokument informujący, że rachunek został zablokowany, aby uzyskać informację, kto zajmuje się sprawą oraz jej sygnaturę. Bez tego nie będziesz mógł zrobić za wiele, aby odblokować rachunek. Czasami trzeba dość mocno naciskać na bank, aby przekazał te informacje. Często sam bank prosi wówczas prokuraturę, aby szybko wydać postanowienie i wysłać je do Ciebie.
- Jeśli otrzymasz wreszcie postanowienie, to możesz złożyć zażalenie. Jeżeli dostaniesz samą informację o prokuraturze i sygnaturze z banku, to również sam do prokuratury powinieneś się zwrócić, aby zostało wysłane do Ciebie postanowienie o blokadzie lub uchyleniu blokady.
Czy można zmniejszyć ryzyko blokady?
Najważniejsza jest ostrożność – pamiętaj o:
- weryfikacji drugiej strony transakcji – im dłużej ma konto, tym bardziej zaufana jest,
- edukacji na temat oszustw w sieci – scamerzy stosują programy do zdalnej kontroli pulpitu, tworzą fałszywe platformy handlowe, z których po złożeniu depozytu nie da się wypłacać środków,
- znajomości przepisów AML i świadomości, w jakich sytuacjach możesz zostać poproszony o dodatkowe informacje.
Czy blokady są zgodne z prawem?
Tak, bank może zakładać blokady na rachunki i zatrzymywać przelewy w razie zaistnienia podejrzenia co do możliwych celów przestępczych, do jakich mogły zostać wykorzystane środki.
Blokada taka zgodnie z prawem może trwać ponad 6 miesięcy. Kwestie te regulują obowiązujące przepisy AML i art. 106a prawa bankowego.
Dlaczego banki blokują konta i przelewy?
Panuje przekonanie, że wirtualne aktywa służą do celów przestępczych i prania pieniędzy. W praktyce środki “wyprane” za pomocą kryptowalut to tylko 1% z pieniędzy pranych w ogóle, jak wynika z raportu Chainalysis. Informuje o tym także Kanga w kampanii Nie Pie(p)rz.
Co więcej, kroki podejmowane przez firmy kryptowalutowe utrudniają przestępcom ukrywanie ich nielegalnych działań. Stosowanie procedur KYC oraz różnych metod weryfikacji pomaga zapobiegać praniu pieniędzy, a także pozwala wcześnie wykrywać oszustwa.
Ponadto Komisja Nadzoru Finansowego ostrzegała przed kryptowalutami i przerzuciła część ryzyka prania pieniędzy na banki. Mogą one otrzymać kary za domniemane naruszenia, dlatego często wolą uniknąć ryzyka, nie zajmując się kryptowalutami w ogóle lub blokując transfery “na wszelki wypadek”.
Wynika to także z braku jednolitych i jednoznacznych regulacji, co pozostawia duże pole do interpretacji dla instytucji finansowych.
Czy sytuacja może się zmienić?
Prawdopodobnie w przyszłości podejście banków zmieni się – wraz z wejściem w życie nowych i konkretnych przepisów. Wiele mogą zmienić takie rozporządzenia jak MiCA czy DAC8, które poprawią przejrzystość w zakresie kryptowlut i ułatwią wykrywanie przypadków prania pieniędzy.
Możliwe, że gdy pojawi się więcej międzynarodowych regulacji, banki zaczną korzystniej traktować waluty wirtualne. Obecnie mowa jest o dwóch: DAC8, który wejdzie w życie w 2026 roku, oraz MiCA – w 2024 roku.
Artykuł sponsorowany
